Μια ματιά στην Ιστορία... Η Εξέλιξη της Αναζωογόνησης

Μία ενδιαφέρουσα, κατά τη γνώμη μου, παρουσίαση για την εξέλιξη της Αναζωογόνησης.  (Θυμηθείτε...εμείς είμαστε στο 2010...)

Η Εξέλιξη της Αναζωογόνησης Author: Mr Gerald M.  Dworkin*,  Consultant  Aquatics Safety & Water Rescue Lifesaving Resources, Inc (January 8, 1999). Μετάφραση και Απόδοση στα Ελληνικά κατόπιν έγγραφης αδείας του συντάκτη: Συντακτική Ομάδα Lifesavers.gr (Μάιος 2006)** . Με σκοπό να εκτιμηθεί η αναζωογόνηση που υποστηρίζεται σήμερα το ίδιο καλά με τις καινοτομίες στις τεχνικές, τα πρωτόκολλα και τις τεχνολογίες, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως αυτές οι διαδικασίες αναζωογόνησης εξελίχθηκαν με το πέρασμα των χρόνων. Γι’ αυτό το λόγο δημιουργήθηκε η παρουσίαση που ακολουθεί.     Τα Πρώτα Χρόνια – Η Μέθοδος της Θερμότητας Όταν σε κάποιον άνθρωπο το αναπνευστικό και κυκλοφορικό σύστημα εμφανίσουν ανεπάρκεια ή παύσουν τη λειτουργία τους και σταματήσει η διαδικασία του μεταβολισμού, η θερμοκρασία του σώματος μειώνεται προοδευτικά. Τα πρώτα χρόνια, πίστευαν ότι το σώμα πεθαίνει όταν κρυώσει με αποτέλεσμα να συνδέσουν τη ζωή με τη θερμότητα. Γι’ αυτό το λόγο τοποθετούσαν ζεστές στάχτες, κάρβουνα ή ζεστό νερό πάνω στο στήθος του, σε μια προσπάθεια να επανέλθει η αναπνοή και η καρδιακή λειτουργία όπως επίσης και να επαναθερμανθεί. Αν το θύμα απλώς κοιμόταν, αυτή η διαδικασία ήταν αξιοσημείωτα επιτυχής. Παρόλα αυτά, αν βρισκόταν σε αναπνευστική και / ή καρδιακή ανακοπή, αυτή η διαδικασία ήταν ανώφελη. Τα Πρώτα Χρόνια – Η Μέθοδος του Μαστιγώματος Τα πρώτα χρόνια, οι δήθεν διασώστες, μαστίγωναν το θύμα σε μια προσπάθεια να διεγείρουν κάποιου είδους ανταπόκριση. 1530 – Η Μέθοδος της Φυσούνας Την εποχή εκείνη δεν ήταν σπάνιο να χρησιμοποιούν φυσούνες από εστίες (όπως αυτή του σιδερά) για να φυσήξουν ζεστό αέρα και καπνό μέσα στο στόμα του θύματος, μέθοδος που εφαρμόστηκε για σχεδόν 300 χρόνια. Δυστυχώς, λίγοι άνθρωποι έφεραν μαζί τους φυσούνα αλλά η επιτυχία αυτής της διαδικασίας παρακίνησε διάφορους κατασκευαστές να σχεδιάσουν και να παράγουν τις συσκευές αναζωογόνησης τύπου Ασκός – Βαλβίδα – Μάσκα. Παρόλα αυτά, πίσω στο 1530, οι ιατροί δεν γνώριζαν την ανατομία του αναπνευστικού συστήματος και δεν μπορούσαν να εκτιμήσουν την ανάγκη έκτασης της κεφαλής με σκοπό να επιτευχθεί το άνοιγμα και η διατήρηση της βατότητας του αεραγωγού.     1711 – Η Μέθοδος της ΄΄Απολύμανσης΄΄ με Καπνό Αρκετές φορές, μια διαδικασία που κυριαρχούσε κάποια χρονική στιγμή, έπειτα, εκλαμβανόταν ως απαρχαιωμένη ενώ υπήρχαν περιπτώσεις όπου μπορούσε να επανέλθει στο προσκήνιο και να γίνει επίκαιρη έπειτα από αρκετά χρόνια. Σύμφωνα με αυτή τη βιβλιογραφία, γινόταν εμφύσηση καπνού μέσα σε μια κύστη ζώου και έπειτα μέσω αυτής στο ορθό του θύματος. Εφαρμόστηκε με επιτυχία από τους Ινδιάνους στην Βόρεια Αμερική και τους Αποίκους. Αυτή η διαδικασία παρουσιάστηκε στην Αγγλία το 1767. Είναι άξιο απορίας το γιατί αυτή η διαδικασία ήταν επιτυχής. Η μέθοδος εγκαταλείφθηκε πλήρως το 1811 έπειτα από έρευνα του Benjamin Brodie ο όποίος σε επίδειξη  που έκανε απέδειξε ότι περίπου 113 γραμμάρια καπνού θα μπορούσαν να σκοτώσουν ένα σκύλο ενώ 28 περίπου γραμμάρια μια γάτα.           1770 – Η μέθοδος της Αντιστροφής Πίσω στα 1770, οι ναυαγοσώστες έπρεπε να είναι μεγαλόσωμοι και δυνατοί γιατί το επέβαλαν οι διαδικασίες αναζωογόνησης της εποχής. Στις ναυαγοσωστικές θέσεις παραλίας προσετέθησαν κάθετα δοκάρια. Όταν διασωζόταν κάποιο θύμα, ο ναυαγοσώστης έπρεπε να δέσει τους αστραγάλους του μαζί και να το προσδέσει στο δοκάρι όπου στη συνέχεια θα το ανύψωνε και θα το χαμήλωνε σε μια προσπάθεια να εξαναγκαστεί ο αέρας να εισέλθει κα να εξέλθει στη θωρακική κοιλότητα. Αντίθετα με τους σημερινούς ναυαγοσωστικούς αγώνες, φανταστείτε το ναυαγοσώστη να χρονομετράται κατά τη διάρκεια συμμετοχής σε αγώνα αναζωογόνησης ο οποίος θα έμοιαζε περισσότερο με αγώνα ροντέο, με τους καουμπόηδες να προσπαθούν να δέσουν τα πόδια του μοσχαριού… Η μέθοδος αυτή εφαρμοζόταν σχεδόν 3500 χρόνια πριν στην αρχαία Αίγυπτο… Ως μέτρο αντιμετώπισης στους διαρκώς αυξανόμενους πνιγμούς αυτής της περιόδου, ιδρύθηκαν σύλλογοι με σκοπό να οργανώσουν τις προσπάθειες για επιτυχή αναζωογόνηση. Η England's Royal Humane Society ιδρύθηκε το 1774. Μολονότι ήταν η πιο διάσημη δεν ήταν η πρώτη. Είχε προηγηθεί η Dutch Society for Recovery of Drowned Persons που ιδρύθηκε το 1767. Στις συστάσεις της περί αναζωογόνησης περιελάμβανε: 1. Την θέρμανση του θύματος (η οποία μερικές φορές απαιτούσε τη μεταφορά του σε διαφορετική τοποθεσία) ανάβοντας μια φωτιά πλάι του, θάβοντας το σε ζεστή άμμο, τοποθετώντας το σε μια μπανιέρα με ζεστό νερό ή τοποθετώντας το σε κάποιο κρεβάτι με έναν ή δυο εθελοντές. 2. Την απομάκρυνση του νερού που είχε εισπνεύσει ή καταπιεί με την τοποθέτηση του με το κεφάλι χαμηλότερα από τα πόδια και την εφαρμογή πίεσης με τα χέρια στην κοιλιά ενώ του προκαλούσαν εμετό ερεθίζοντας την περιοχή του υποφάρυγγα μ’ ένα φτερό. 3. Τη διέγερση του θύματος και ιδιαίτερα των πνευμόνων, του στομάχου και των εσωτερικών οργάνων με τέτοιο τρόπο όπως η εμφύσηση καπνού στο ορθό ή τη χρήση πολύ έντονης μυρωδιάς. 4. Την αποκατάσταση της αναπνοής με φυσούνα. 5. Την αφαίμαξη. Αυτές και άλλες μέθοδοι εφαρμόστηκαν για χρόνια, όπως έχει καταγραφεί στην αναφορά σχετικά με τον απαγχονισμό, την αναζωογόνηση και την ανάνηψη της Anne Green το 1650. Άλλες μέθοδοι περιελάμβαναν τους αλαλαγμούς, τα χαστούκια, ακόμα και το μαστίγωμα προκειμένου να ανανήψει το θύμα. 1773 – Η Μέθοδος του Βαρελιού Σε μια προσπάθεια να εξαναγκάσει τον αέρα να εισέρχεται και να εξέρχεται στη θωρακική κοιλότητα του θύματος, ο διασώστης μπορούσε να το ανεβάσει πάνω σ’ ένα μεγάλο βαρέλι κρασιού και εναλλάξ  να το κυλά πίσω – μπρος. Αυτή η ενέργεια μπορεί να είχε ως αποτέλεσμα τη συμπίεση της θωρακικής κοιλότητας του θύματος, εξαναγκάζοντας τον αέρα να εξέλθει και στη συνέχεια καθώς επερχόταν ανακούφιση της πιέσεως, επιτρεπόταν στο θώρακα να διασταλεί με αποτέλεσμα να εισέρχεται μέσα του αέρας.   1803 – Η Ρωσική Μέθοδος Αυτή η διαδικασία υπήρξε εξαιρετικά δύσκολη στη χρήση της από τους ναυαγοσώστες κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Αλλά η θεώρηση ήταν να ελαττωθεί ο ρυθμός του μεταβολισμού από τη ψύξη του σώματος κάτω από ένα στρώμα πάγου και χιονιού. Δυστυχώς, αυτό που οι ιατροί δεν αναλογίζονταν εκείνη τη χρονική στιγμή, ήταν ότι το πιο κρίσιμης σημασίας όργανο το οποίο χρειαζόταν να ψύχεται με σκοπό την επίτευξη της ελάττωσης του μεταβολισμού ήταν ο εγκέφαλος. 1812 – Η Μέθοδος του Αλόγου Εργασίας Σήμερα, αρκετοί υπεύθυνοι λουτρικών εγκαταστάσεων φέρουν εμπόδια στην υποχρέωση τους να εφοδιάσουν τους ναυαγοσώστες με προσωπικές μάσκες αναζωογόνησης, εξοπλισμό προστασίας από τα μεταδιδόμενα μέσω του αίματος νοσήματα, σφυρίκτρες και σχοινιά, γυαλιά ηλίου, στολές κ.α . Παρόλα αυτά, το 1812, οι ναυαγοσώστες διέθεταν στον εξοπλισμό τους ένα άλογο, το οποίο ήταν δεμένο στο ναυαγοσωστικό σταθμό. Όταν ένα θύμα διασωζόταν και απομακρυνόταν από το νερό, ο ναυαγοσώστης μπορούσε να το ανεβάσει πάνω στο άλογο και να το ωθήσει να τρέξει πάνω – κάτω στην παραλία. Αυτό αποσκοπούσε σε μια εναλλαγή συμπίεσης και ηρεμίας της θωρακικής κοιλότητας ως αποτέλεσμα της αναπήδησης του σώματος πάνω στο άλογο. Αυτή  η διαδικασία απαγορεύτηκε σε όλες τις ΗΠΑ το 1815 έπειτα από καταγγελίες της οργάνωσης ΄΄ Πολίτες για Καθαρές Ακτές΄΄.   1856 – Η Μέθοδος της Κύλισης Στα τέλη του 1856, ο χειροκίνητος αερισμός ήταν χαμηλής προτεραιότητας γιατί όλες οι προσπάθειες επικεντρώνονταν στη διατήρηση της θερμοκρασίας του σώματος. Επικρατούσαν οι ίδιες συστάσεις που είχαν γίνει από τους Ολλανδούς 100 χρόνια νωρίτερα. Μια σημαντική αλλαγή στις προτεραιότητες εμφανίστηκε όταν ο Marshall Hall προκάλεσε το κατεστημένο στο σύλλογο. Η ένσταση του εκείνη την εποχή ήταν σχετική με το χρόνο που χανόταν κατά τη μεταφορά του θύματος, στην επαναθέρμανση του θύματος χωρίς την εφαρμογή κάποιου είδους αερισμού που θεωρούσε επιβλαβή, στο πόσο ωφέλιμος είναι ο αέρας για το θύμα καθώς και στην τοποθέτηση του σε ύπτια θέση η οποία είχε ως αποτέλεσμα την πτώση της γλώσσας και την απόφραξη του αεραγωγού. Επειδή η φυσούνα δεν αποτελούσε πλέον επιλογή, ο Marshall Hall ανέπτυξε μια χειροκίνητη μέθοδο κατά την οποία το θύμα κυλιόταν με φορά από το στομάχι προς τη μια του πλευρά 16 φορές το λεπτό. Επιπλέον, εφαρμοζόταν πίεση στην πλάτη του θύματος καθώς αυτό βρισκόταν μπρούμυτα (φάση εκπνοής). Επιτυγχάνονταν κατά την εισπνοή όγκοι αέρα από 300 – 500 ml με αποτέλεσμα σύντομα να υιοθετηθεί από την Royal Humane Society. Τέλη του 1892 – Το Τέντωμα της Γλώσσας Άλλες μέθοδοι που εξακολουθούσαν να χρησιμοποιούνται, περιελάμβαναν την διάταση του ορθού, την επάλειψη του σώματος, το γαργάλημα του λάρυγγα με φτερό και το ανέμισμα ισχυρών αλάτων, όπως η αμμωνία, κάτω από τη μύτη του θύματος. Το 1892, Γάλλοι ιατροί συνέστησαν το τέντωμα της γλώσσας. Αυτή η διαδικασία περιγράφηκε ως εξής: το στόμα του θύματος κρατιόταν ανοικτό ενώ η γλώσσα του τραβιόταν με δύναμη και ρυθμικά.     1950 – Η Αναζωογόνηση Στόμα με Στόμα Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου η διαδικασία αυτή αναπτύχθηκε μεταξύ των στρατιωτικών υγειονομικών υπηρεσιών των ΗΠΑ. Το 1950, οργανισμοί όπως ο Αμερικανικός Ερυθρός Σταυρός (American Red Cross) ξεκίνησε μια εκστρατεία ενημέρωσης με σκοπό να επιμορφώσει το Αμερικανικό κοινό. Στη δεκαετία του ‘ 60 η εκπαίδευση επεκτάθηκε και οι ναυαγοσώστες εκπαιδεύτηκαν σ’ αυτή τη διαδικασία εκτελώντας αναζωογόνηση στόμα με στόμα μέσα στο νερό χρησιμοποιώντας ναυαγοσωστικά σωσίβια, κωπήλατες σανίδες, βάρκες και κανό ως βοηθήματα πλευστότητας.        1960 – Το Καρδιακό Μασάζ Το επόμενο μεγάλο βήμα στην αναζωογόνηση ήταν το καρδιακό μασάζ το οποίο παρουσιάστηκε το 1960 από τον Dr. Kowenhoven. Η κρίσιμη όψη αυτής της τεχνικής είναι ότι ο ασθενής λάμβανε οξυγόνο το οποίο μεταφερόταν στον εγκέφαλο με την ανάπτυξη μιας ελάχιστης κυκλοφορίας του αίματος. Με βάση αυτή τη θεώρηση, προέκυψαν πολλές εθνικές και διεθνείς οδηγίες πάνω στην εφαρμογή της ΚΑΡΠΑ. 1973 – ΚΑΡΠΑ Ο Αμερικανικός Στρατός παρουσίασε την ΚΑΡΠΑ για πρώτη φορά σε κοινό κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Βιετνάμ. Το 1973 ο Αμερικανικός Ερυθρός Σταυρός και η Αμερικανική Καρδιολογική Ένωση (American Heart Association) ξεκίνησαν μια εκστρατεία επιμόρφωσης του κοινού στις ΗΠΑ πάνω στην Βασική Υποστήριξη Ζωής και τις διαδικασίες της ΚΑΡΠΑ. Η έμφαση δόθηκε αρχικά στην εκπαίδευση του προσωπικού που ασχολείται με την ασφάλεια και τη διάσωση του κοινού. Μόλις εισήχθηκε αυτού του είδους η εκπαίδευση σ’ αυτό το ΄΄εξειδικευμένο κοινό΄΄ σύντομα επεκτάθηκε και στο ευρύτερο κοινό. Παρόλα αυτά έγινε γρήγορα αντιληπτό ότι η ΚΑΡΠΑ ήταν αποτελεσματική μόνο όταν την ακολουθούσε η άμεση εφαρμογή Προηγμένης Υποστήριξης  Ζωής  με την παροχή εξειδικευμένης φροντίδας που συνιστάται από τη διασωλήνωση, τη χορήγηση φαρμάκων και την απινίδιση. 1990 – Η Αλυσίδα της Επιβίωσης Στην αρχή της δεκαετίας του ’90, η Αμερικανική Καρδιολογική Ένωση ανέπτυξε τη θεώρηση της Αλυσίδας της Επιβίωσης με σκοπό να επιμορφώσει το προσωπικό που ασχολείται με την ασφάλεια και τη διάσωση του κοινού το ίδιο καλά με το ευρύτερο κοινό, στα πρωτόκολλα που είναι απαραίτητα προκειμένου να αυξηθεί η ικανότητα επιβίωσης ασθενών με αναπνευστική και καρδιακή ανακοπή. Η ιατρική κοινότητα τελικά αναγνώρισε ότι η ΚΑΡΠΑ δεν ήταν μια διαδικασία λύτρωσης της ζωής (lifesaving) αλλά αντιθέτως μια διαδικασία διατήρησης της ζωής που σχεδιάστηκε να εφαρμόζεται μέχρι να σταθεί δυνατή η επίτευξη της απινίδισης. Οι παράγοντες που έχουν επίδραση στην Αλυσίδα της Επιβίωσης περιλαμβάνουν: (Α) Την έγκαιρη πρόσβαση στο Σύστημα Αντιμετώπισης του Ιατρικού Επείγοντος μέσω ενός προηγμένου συστήματος ανταπόκριση (όπως το 9 – 1 – 1 στις ΗΠΑ), (Β) Έγκαιρη εφαρμογή ΚΑΡΠΑ από παρευρισκόμενο άμεσα με την αναγνώριση της καρδιακής ανακοπής, (C) Έγκαιρη απινίδιση από εκπαιδευμένο προσωπικό που ανταποκρίνεται πρώτο στο επείγον, (D) Έγκαιρη παροχή Προηγμένης Υποστήριξης Ζωής από ειδικά εκπαιδευμένο γι’ αυτό το σκοπό προσωπικό αντιμετώπισης του ιατρικού επείγοντος.           1996 – Η Έγκαιρη (πρώιμη) Απινίδιση Η Αμερικανική Καρδιολογική Ένωση ανακοίνωσε την επίσημη θέση της σύμφωνα με την οποία δηλώνει ότι: ΄΄όλο το προσωπικό που ασχολείται με την αντιμετώπιση του επείγοντος πρέπει να εκπαιδευτεί και να του δοθεί η άδεια να λειτουργεί ένα κατάλληλα τηρούμενο απινιδιστή εφόσον οι επαγγελματικές του δραστηριότητες απαιτούν την ανταπόκριση προκειμένου να βοηθηθούν άτομα που υποφέρουν από καρδιακή ανακοπή΄΄. Στο προσωπικό αντιμετώπισης του επείγοντος περιλαμβάνονται όσοι εργάζονται στην τήρηση της τάξης, στην πυροσβεστική, στο σύστημα αντιμετώπισης του ιατρικού επείγοντος, στις λουτρικές εγκαταστάσεις (ναυαγοσώστες) και σε εταιρείες παροχής υπηρεσιών ασφαλείας κ.α Έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος και έχουν εξελιχθεί οι τεχνικές αναζωογόνησης με το πέρασμα των χρόνων. Παρόλα αυτά με την εξέλιξη της τεχνολογίας και τη διαθεσιμότητα των νέων Αυτόματων Εξωτερικών Απινιδιστών (ΑΕΑ), διαθέτουμε πλέον τα εργαλεία ώστε να σώσουμε περισσότερες ζωές από ποτέ. Γι’ αυτό το λόγο ενθαρρύνουμε όλες τις Υπηρεσίες που Ανταποκρίνονται Πρώτες στο Επείγον, να λάβουν άμεσα υπ’ όψιν τους την εκπαίδευση του προσωπικού στην Βασική Υποστήριξη Ζωής, σε συνδυασμό με την αγορά και την ενσωμάτωση των ΑΕΑ στα πρωτόκολλα και το σύστημα της Έγκαιρης Υποστήριξης Ζωής που εφαρμόζουν. Παράλληλα προτείνουμε την ανάπτυξη ενός συστήματος τυποποίησης και αξιολόγησης των γνώσεων και των δεξιοτήτων στην Βασική Υποστήριξη Ζωής με παράλληλη ενημέρωση και επιπλέον εκπαίδευση στα νέα διεθνή δεδομένα, όποτε αυτά προκύπτουν. Για τους lifesavers και ιδιαίτερα για τους ναυαγοσώστες, κρίνεται σκόπιμη η διεξαγωγή εκπαίδευσης  στην Βασική Υποστήριξη Ζωής στα πλαίσια της ναυαγοσωστικής ομάδας, πριν την έναρξη της περιόδου εργασίας στη λουτρική εγκατάσταση και η αξιολόγηση τους σε τακτά χρονικά διαστήματα που θα καθορίσει ο επικεφαλής της και ο υπεύθυνος της εγκατάστασης. Ενθαρρύνονται οι αναγνώστες να εκπαιδευτούν στη Βασική Υποστήριξη Ζωής και τη χρησιμοποίηση του ΑΕΑ καθώς και όσοι έχουν ήδη εκπαιδευτεί να ανανεώσουν τις γνώσεις και τις δεξιότητες τους παρακολουθώντας ένα αντίστοιχο πρόγραμμα εκπαίδευσης. Περισσότερες πληροφορίες www.emergencyfirstresponse.com , www.hrc.org .    Οι φωτογραφίες προέρχονται από τα αρχεία της Αμερικανικής Καρδιολογικής Ένωσης και αποτελούν μια απλή απεικόνιση των μεθόδων κατά περίοδο αναφοράς. * Ο Κύριος Gerald Dworkin είναι επαγγελματίας σύμβουλος σε θέματα ασφάλειας και διάσωσης στο υδάτινο περιβάλλον, της Lifesaving Resources Inc. (www.lifesaving.com) και είναι υπεύθυνος για τη διδακτέα ύλη και τα εκπαιδευτικά προγράμματα για την ασφάλεια στο υδάτινο περιβάλλον, τη ναυαγοσωστική, τη διάσωση στο νερό και τη διάσωση στον πάγο. Επίσης γνωμοδοτεί ως ειδικός σε υποθέσεις αντιδικίας που αφορούν πνιγμό και τραυματισμό στο νερό. Είναι απόφοιτος του Πανεπιστημίου του Bridgeport στο Connecticut,  και διαθέτει επαγγελματική εμπειρία (πέραν των 30 ετών) στους τομείς των πυρκαγιών, αντιμετώπισης του ιατρικού επείγοντος και διάσωσης στο νερό. Είναι εν ενεργεία πυροσβέστης / τεχνικός αντιμετώπισης του ιατρικού επείγοντος στην πυροσβεστική υπηρεσία του Harrisville (NH). ** Συντακτική Ομάδα Lifesavers.gr. Η παρουσίαση συμπληρώθηκε με στοιχεία που αντλήθηκαν από τις ιστοσελίδες:  www.americanheart.org , www.arc.org .

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ : LIFESAVERS.GR ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : HASH Πηγή : http://www.lifesavers.gr/prvtes_bohueies/prvtes_karpa.html